1 Kasım 2007 Perşembe

Local Solutions to Global Problems

Julian Rose,
Plenary speech at the First Congress on Organic Agriculture, Istanbul. Oct. 20th 2007




At an unprecidented time of global upheaval and change, it is surprising to find many solutions exist right in our own back-yards. The most stark example centers upon food and energy production. In post industrial nations, food and energy needs are controled by transnational corporations determined to exact a profitable return on their investments and to control of the mass market.But this leads to the disenfranchisement of local communities accustomed to retaining food sovereignity over the means of production of both these primary necessities. Fast fading oil supplies and the need to greatly reduce our global warming carbon footprints, mean that localized 'community control' of renewable and sustainable resources suddenly looks like the best bet.It is also the logical way to establish a properly balanced and sustainable social, environmental and economic equilibrium within society.

So what are the main global environmental problems?

- Heavilly polluted soil, air and water.
- Global Warming.

- The collapse of ecosystems.
- More than fifty percent of the World's population now living in cities.
- Corporate domination of the food and energy chain.
- GMO.
- An extremely passive reaction by the majority to this crisis.

Which are the main institutions behind these global problems?

- The World Trade organisation - tries to force food and farming into the same "free trade" context as microchips and motor cars.
- United States Department of Agriculture - reinforces WTO and promotes GMO.
- The World Bank and the International Moneytary Fund - fund large scale, capital intensive projects that displace native peoples.
- The European Commission - enforces 'Hygiene and Sanitary' controls as a way of shifting small farmers off the land and encouraging large scale monocultures.
- Most national governments - put financial interests ahead of human and environmental welfare.

All the above parties wish to retain 'control' over food and farming for reasons of financial gain.

To-day, we have an ecological, economic and cultural crisis. They are inseperable components of life on earth and should be viewed as one. This 'oneness' is what as the founders of The Soil Association (UK) described back in 1946: namely, that soil, plant animal and man form an inseperable dynamic cycle and interrelationship. Disrupt any one of these elements and it immediately wounds the other three. It is the fundamental and underlying principle of ecology.
Such holistic thinking is the most absent element of our decision making process to-day. The result is a world divided up into segments, each vying with the other and intensely competing for recognition and finacial support.

Mother Earth has endured such maltreatment for long enough - she cannot do so indefinitely. She now has a fever as a direct result of having been obliged to ingest a largely toxic diet for the past two or three centuries. This fever is called "Global Warming", but like all fevers, it can rapidly change to "Global Freezing." The costant fluctualtion between these two extremes will eventually reach a peak and the fever will blow itslef out, at great human and environmental cost.

We need to help nature pass through this curative process in every way we can. Our footprint on the earth needs to be as light as possible. Simultaneously, we need to set the stage for what is to come once the fever has cleansed the clogged and hardened arteries of our struggling planet.

What are the solutions to the global problems?

They are local. The world is composed of millions of rural communities - and cities are also composed of many communities. These communities have to reestablish their direct connection with the resources they live from.

They have to be enabled to actively participate in the process of aquiring local food, energy and building materials, in a spirit of collective responsibility. This is the only way to rebuild a meaningful sense of place, purpose and pride for most of the citizens of our crowded planet.
The mined fossil fuel resources that have powered our globe towards self destruction are now running out, but not before causing almost irreparable damage. The forces of 'Globalisation' and 'Free Trade' have proved too destructive and unsustainble to endure. We have been living beyond our means for far too long and the bank balance is now in overdraught.We have no choice left. If we wish to retain a global habitat capable of sustaining life, we must drasticly alter our ways.

We need to think like children. Simply. And act simply. The first and most immediate act is to TAKE CONTROL OF OUR LIVES AT THE LOCAL LEVEL. A grassroots revival.
Then we must follow 'The Proximity Principle.' This means producing and consuming food, fuel and fiber from ecologically managed land areas immediately surrounding the towns and villages they are to supply. Not trucking or flying such produce in from hundreds, if not thousands of miles away. All moneytary resourses generated at the local level should continue to circulate at this level and support local, sustainable initiatives.

Provinces will be surprised to discover that they already have the natural resources to become virtually self sufficient in all staple needs. Only when these have been utilized, should they export any surplus or import ant shortfall to/from neighbouring areas or countries.
We can steer this process of 'decentralised regionalisation' into a renaissance of local culture, music and artisan skills. Of skillfully constucted renewable energy technologies utilising wind, sun, water and biomass mediums and many more besides. It can lead to a joyous rediscovery of local food flavours and curative medicinal plants. We can - and should - view it as the greatest creative challenge facing the world to-day. A challenge of equal significance for young and old alike.

Working in Poland has futher developed my admiration for peasant farming methods of the land management practices that hold the clue to the future. The mainly subsistance agriculture practised by around one and a half million small farms in Poland, coupled to the local sale of any surplus produce, is about as close as we have got to an example of no waste 'best practice' agriculture. It is the true foundation for genuinely sustainable 'organic' farming. We must be humble enough to admit this and to build on - rather than destroy - the great store of wisdom that lies here.

Farming is a way of life. Agriculture is a "Culture of the field". It simply is not an 'industry'.

In Turkey, the site of both the birth of agriculture and of money, it seems most apt that a new 'not profit driven' and 'non industrial' agrarian revolution should be born. A rebirth that will recognise the wisdom of drawing upon the still present and irreplaceable wisdom of the artisan farming communities that are the true guardians of the countryside. It is to be hoped that the World will once again take heed.

Julian Rose
October 2007

24 Nisan 2007 Salı


21-22 Nisan 2007 tarihlerinde, İstanbul'da, Ziraat Mühendisleri Odası, Çiftçi Sendikaları Konfederasyonlaşma Platfomu ve GDO'ya Hayır Platformu kolaylaştıcılığında "TOHUM VE YAŞAM FORUMU" çalışması gerçekleştirildi.



Forum kapsamında, Abdullah Aysu (Çiftçi Sendikaları Sözcüsü), Prof. Dr. Ekrem Kün (TMMOB, ZMO Bilim Kurulu Başkanı), Prof. Dr. Tayfun Özkaya (Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi), Ahmet Atalık (TMMOB, ZMO İstanbul Şube Başkanı), Dr. Gökhan Günaydın (TMMOB, ZMO Genel Başkanı) ile İtalya, Fransa ve İspanya'dan uluslararası çiftçi örgütü Via Campesina'ya (Çiftçi Yolu) bağlı çiftçi örgütlerinden, Riccardo Bocci, Guy Kastler ve José Manuel Benitez Castaño konuşmacı olarak yer aldılar.

Ayrıca ülkemizde geçmişten bugüne tohum konusunda yapılanlar, 8 Kasım 2006 tarihinde yürürlüğe giren Tohumculuk Kanunu, dünyada yaşamın kaynağı tohum için hedeflenen fikri mülkiyet ve patent uygulamaları, ulusötesi şirketlerin bu yöndeki politikaları akademisyenler, STK temsilcileri ve konuya duyarlı tüm diğer katılımcılar arasında tartışıldı.

Forumun ikinci gününde düzenlenen atölye çalışmalarında tohuma sahip çıkmanın yolları ve oluşturulabilecek ağlar ve araçlar farklı yönleriyle irdelendi.

Forum ile ilgili basın duyurusu önümüzdeki günlerde yayınlanacak.

9 Şubat 2007 Cuma


Nyeleni 2007 - Mali

23-27 Şubat 2007 tarihlerinde Mali'de, başkent Bamako'ya 2 saat mesafede, Sélingué köyünde, 80 ülkeden 500'ü aşkın çiftçi, balıkçı, çevreciler ve sivil toplum temsilcileri, dünyanın ilk "Gıda Egemenliği Forumu",
Nyeleni 2007'de (World Forum on Food Sovereignty , WFFS) bir araya geldiler. Tarım ve açlık üzerine mücadelesiyle, Mali tarihinde yeri olan 'Nyeleni' isimli kız çocuğundan adını alan foruma, Türkiye'den de katılım gerçekleşti. "Yerel üretim, yerel tüketim" temasında buluşan katılımcılar, gıda ve gıdayı oluşturan elementler üzerinde adil ve sürdürülebilir bir sistemin oluşumuna ivme kazandırmak amacıyla, gıda egemenliğini, politik, ekonomik, sosyal ve ekolojik yönleriyle ele alarak, özellikle gelişmekte olan ülkelerde küreselleşme ile yaşanan olumsuz etkilerin etkin çözüm yolları üzerine bir deklarasyon yayınladılar .

Aşağıda Sn. İkbal Polat'ın
www.ekolojistler.org sitesinde de yayınlanan detaylı toplantı tutanağı yer alıyor:

Nyeleni 2007: Gıda Egemenliği Forumu (İkbal POLAT)

(http://www.ekolojistler.org/ sitesinden alınmıştır)

Anisagama*,

Via Campasina (bizim Türkiye Çiftçi Sendikalarının da üyesi olduğu Dünya Çiftçi Örgütü tam çevirisi Çiftçilerin Yolu) Gıda Egemenliği konusunda Küresel bir Forum düzenlemek ister. Bunun için çeşitli kuruluşlarla da ittifak yapar.

Dünya Kadın Yürüyüşü, Dünya Balıkçılar birliği, Dünya arkadaşları falan gibi. Ve bu forum için Afrika’da yoksul bir ülke olan Mali seçilir. Aynı zamanda Forumun olduğu Selengue Köyünde bir de Nyeleni diye bir efsane vardır. Efsaneye göre Nyeleni bir kadın çiftçi olup köyü açlıktan kurtarmıştır. Tüm bu nedenlerle “Nyeleni 2007:Gıda Egemenliği Forumu” düzenlenir. Bunun için 80 ülkeden 400 katılımcı Mali’ye gelir. Yerkürenin çiftçileri, balıkçıları, yerel halkları, tarım işçileri, göçebeler, mülteciler, kentli tüketiciler, kadınlar, gençler, çevreciler yani gıda meselesiyle ilgili tüm egemenin karşısında konumlanan ötekiler, yoksullar….

İşte burada anlatılanlar bu forumun hikâyesidir.

Sonunda memlekete döndük. Giderken söylediğim gibi orada gördüğüm, öğrendiğim her şeyi size anlatma heyecanıyla döndüm. Öncelikle böylesine deneyimi, eğitimi ve burada yaptıklarımızı orada ifade etme fırsatı tanıyan Yıldız Temurturkan ve Hamiyet Kızıler’e çok teşekkür etmek istiyorum. Bu toplantıya Dünya Kadın Yürüyüşü Türkiye delegesi olarak katılmamı sağladılar. Sayelerinde bir çok insan tanıdım, çok şey öğrendim. Hemen anlatmaya başlayayım. Abdullah Aysu, Ahmet Bekmen, Erhan Keleşoğlu ve bizim dışımızda gelen iki Türkiyeli delegasyonla beraber yola çıktık. 21 Şubat sabahı İstanbul havaalanında başlayan yolculuk, Fas’ın Kasablanka kentinden aktarmalı olarak devam etti. Fas hükümetinin vize istememesi ve gideceğimiz Mali-Bamoko uçağının kalkışına kadar sekiz saatimiz olması nedeniyle, Kasablanka’yı gezme fırsatımız oldu. Filmlerde gördüğümüz, ikinci dünya savaşı trenlerine benzer bir tanesiyle şehre inerken teneke ev tarlalarından, bol bol üzerleri Fransız tabelalarla kaplı boş fabrikaların arasından ve yol kenarlarında otlayan koyun sürüleriyle kente girdik. İstasyonda, Casa Voyaj yazılı yerde inip, gecekondu mahallesinin içlerine kadar gittik. Dünyanın ikinci büyük camisini gezdik. Caminin konumu çok stratejikti tabii Afrika kıtasının en batı ucunda, Cebeli Tarık’ın altında, Atlas Okyanusuna kıyısında ve karşısında Amerika kıtası.

Sonra Mali-Bamoko’ya doğru uçtuk. Uçakta bizim dışımızda İspanyol çiftçiler, Faslılar, Cezayirliler vs. vardı. Hep birlikte Bamoko havaalanına indik. Hava alanında bulunan tek bilgisayar bozulduğu için vize işlemleri yapılmadan ülkeye girdik. Artık anlayın, nasıl bir yere geldiğimizi. Unutmadan benim ağlamaklı olduğum sarı humma aşı kartına bakmadılar bile. Gece, saat üçte indiğimiz Bamoko’da, bizi minibüslere bindirdiler. Minibüs dediğime bakmayın, paslı tenekeden yapılmış aracımsı birşey. Biz o şeye yaklaşık elli kişi tıkış pıkış bindik. Bu pek samimi yolculukla, hiç bilmediğimiz Afrika topraklarında 180 km’lik bir yolculuk yaptık. Yola çıkmadan evvel Mali’lilerin tehditkâr tavırlı, valizleri gösterip “please, Money” i her dilde konuşmaları takdirlikti. “Anlamıyoruz biz, Türkçe konuşuyoruza” karşı az kalsın Türkçe’yi bile sökeceklerdi. Bu bilinmeyene yolculuk, kendini teslim etme, iradeyi sıfırlama, ne olacaksa olsun gibi duygu halleriyle kendimizi uykuya verdik. (Ki benim için çok güç bir durumdu) Arada gözlerimizi açtığımızda arama noktaları gördük, ülkede savaş mı var acaba desek de çok üzerinde durmadan kapanan gözlerimize boyun eğdik.

Sonunda yol bitti ve Selengue kasabasında bir hotele geldik. Kahvaltı hazırdı. Ekmek ve çay, kaldıysa biraz da reçel. Aklımız başımıza geldi derken ben ve Erhan, Kadın Toplantısına Ahmet ise yatacağımız kulübelerin yapımına giderek, dağıldık.:

İLK GÜN

22 Şubat 2007 Kadın Günü- Saat:13.00

Oditoryum olan Plenary’de kadın toplantısına gittik. Dünya Kadın Yürüyüşü delegesi olan 15 kadın haricinde çiftçi, balıkçı, göçebe, stklardan gelen kadınlar da vardı. Yaklaşık 50 kişilik toplantıya gecikerek girdik. İstanbul’dan bu yana olan yolun yorgunluğu ile konuya adapte olmaya çalıştık. Her ülkeden rengârenk giyinmiş kadınlar, gıda egemenliği konseptinin kadınlar açısından ve kadınların gıda egemenliği açısından önemine dair görüşlerini özetliyor, deneyimlerini aktarıyorlardı. Sonra yaptığımız işleri özetleyen, Erhan’ın çevirdiği, Sonunda Yaşasın Kadın Dayanışması dediğimiz bir Türkiye delegesi konuşması da oldu. Epey alkış aldık. Tamam şımarıklığı kesip devam edeyim. Çiftçi kadınlar, tohumlarının elden gidişinden, balıkçı kadınlar suların kirlenmesinden, yerel kadınların haklarının Çok Uluslu Şirketlerin gasp edilmesinden, şehirli kadınlar GDO’lu ürünlerin tüketiminin risklerinden bahsettiler. Tüm yorgunluğa rağmen nasıl bir mutluluktu bu anlatamam, yerkürenin çeşitli yerlerinden kadınlar bir aradaydık.

Fransa’dan çiftçi bir kadın: “Gıda egemenliği için burada toplandık. Projemizin temellerini atmak için buradayız. Gıda egemenliği insan hakkından ayrılmaz. Gelire, çevreye saygı lazım.Gıda kaynaklarına ulaşmamız lazım. Geleneksel tarıma karşı savaş sürüyor. Çiftçilere karşı savaş sürüyor. En çok da kadınlara karşı sürüyor. Bu durum göçlere, çiftlikleri bırakmaya neden oluyor. Doğu Avrupa’da kadınlar çiftliklerini kaybedip göç ediyorlar. Kuzeyliler, güneyliler hep beraber buradayız. Bu kapitalist dünya ne istiyor? Bir plan var, biz çiftçileri yok etmek istiyorlar. Sanayiyi işler halde tutmak için bize ihtiyaçları var. Hep beraber mücadele etmeliyiz. Şimdi bir meydan okumamız var. Savaşa başlarken kazanıp kazanamayacağınızı bilemezsiniz. Nasıl bir savaş izleyeceğiz? Bugün bunu konuşmak için toplandık. Gıda sanayini denetleyen hiçbir mekanizma, yasa yok. Bunlara karşı yürütülecek savaş bize umut verecek. Aynı zamanda gerçekçi olmalıyız. Elbette birçok risk var. Gıda egemenliğinin ataerkil bir sistem olmaması için tüm sektörler birleşmeli. Çocuklarımıza nasıl anlatacağız? Burada kadın-erkek eşit olduğunu anlatmak için toplandık. Hepimiz gıda egemenliğinin mücadelesini sürdürmeliyiz.”

Brezilya’dan bir çiftçi kadın: “Tüm hareketlerin kendilerine ait kültürleri var. Kadınlara toprak ve tohumlarla ilgili haklarını konuşuyoruz. Her insan kendi hayatı üzerinde söz sahibi olup kadınlarda burada kendi yerlerini alırlarsa bu umut gerçekleşebilir. Şu an burada temiz suya ulaşımla ilgili konuşuyoruz. Su şirketleri özelleştiriliyor. Kuzey su kaynakları konusunda tutumsuz davranıyor.”

Güney Afrika’dan bir çiftçi kadın: “Açlık ve yoksulluk ile ilgili bir imaj gerektiğinde kadınlar ve çocuklar öne çıkarılıyor. Bu negatif çıkarmanın nedenini sormak gerekiyor. Neden hep onların omzuna yıkılıyor? Buna karşılık ise kadınlar, açlık ve yoksulluğun çözümünde kadınlar önemli görevler alacaklardır. Kadınlara sorumluluk verildiğinde çözüm yollarını bulacaklardır. Bunları almak bizim elimizde, kimse kimseye hak vermiyor. Kadın yürüyüşünün amaçlarından bir tanesi de buydu. Kaynakların kullanımında kadınların yeri çok önemli ama karar süreçlerinde yoklar. Bu yokluk özellikle toprağın kullanımında daha açığa çıkıyor. Bir kadın olarak erkeğin yardımı olmadan talep edemezsiniz. Erkek çocuğun varsa talep edersin. Çünkü biz ataerkil toplumda yaşıyoruz.

Ben şuna inanıyorum ve doğruluğundan da eminim; Gıda egemenliğinde etkin bir rol oynarsak toplumun içinde kadının yeri artar. “

Filipinler’den bir balıkçı kadın: Filipinli kadınlar, su, toprak, tohum gibi kaynaklara ulaşamıyorlar. Ticari tarım, madencilik gibi faaliyetler kıyısal alanları yok ediyor. Yoğun kimyasal kullanan tarım bize zarar veriyor. Kırsal bölgelerden insanlar kopuyorlar, aileler parçalanıyor. Kadınların fuhuşa düşmelerine neden oluyor. Biz iyi fiyatlar istiyoruz. Biz çok uluslu şirketlere karşı çıkıyoruz. Bizim onların geleceklerine karar vermemiz lazım. Dünya Kadın Yürüyüşü, topluluk merkezli insanların kendi gıdalarına ulaşması yönünde baskı uyguluyor. Ayrımcılığa karşı konvansiyonel anlaşmanın bir tarafı olarak daha fazla haklarımızı istiyoruz. Kadınlar gıda egemenliğinin sigortasıdır. Çiftçi kadınların güçlerini birleştirmesi gerekir. Tarım alanlarının, su kaynaklarının korunması lazım. Neo liberal uygulamalara karşı birleşmeliyiz.

Kenya’dan bir kadın: Afrika Kadın Yerliler Birliğinden geliyorum. Bir kadın göçebe olarak gıda egemenliğinin çok önemli olduğunu düşünüyorum. Küresel ısınma karşısında da bizi garantiye alıyor. Kadınların yaşamsal rolleri göçebe hayatında da tanınması gerekiyor.

Kadın toplantısının ardından yemeğe gittik. Yemekler konusuna pek girmeyeceğim. Hani diyorsunuz ya yediğiniz içtiğiniz sizin olsun gördüklerinizi, duyduklarınızı anlatın diye, bizim olacak bir yemek yoktu arkadaşlar. Dört kilo vermişim. Yiyebildiğimiz şeyler sınırlıydı, bol muz, kırık pirinçten lapa pirinç, az soğanımsı bir şey, haşlama lahana, patlıcan ve kerevizle patates arası bir şey. Kendi adıma yemekle çok sorunum yoktur ama toplantılarda efor kaybettiğimizden midir nedir hep çok acıktım. Yemek hadisesi böyleydi, tam yokluk ve açlık hali Afrika’ya uygundu. Kalacak yer ise organizasyon komitesi tarafından inşa edilen köydeki kulübelerdi.

İlk gece herkes yorgun bir şekilde kulübelerimize çekildik. 32 no’lu kulübeyi üç İranlı ile bir İsviçreli kadınla paylaştım. İranlı kadınlardan biri Azeri’ydi ve Türkçe konuşuyordu, üstüne üstlük şehir plancısıydı. Diğeri öğretmen, bir diğeri ise çevirmendi. Polin ise bir kent çiftçisi öğretmeniydi. Çeviri böyle arkadaşlar, biz de var mı böyle bir meslek bilmiyorum. Her neyse malumunuz İranlı kadın arkadaşlarla yoldaşlığımız pekişti. Karşı komşularımız da MST’li kadınlardı. İranlı kadınların müthiş becerisiyle, takılan cibinliklerin içinde yorgun ama mutlu uyudum. Benim gibi panik atak hastası için şaşılacak bir şeydi ki hiç bilmediğim yerde, hiç bilmediğim insanların arasında bu kadar huzurlu uyuyayım. Sanırım kapitalizm bu hastalığı, panik atağı besliyordu. Hani insan biraz tedirgin olmalı, bu kadar huzurlu olmak da ilginçti. Sonunda anlayacaktım bu huzurun sebebini.

İKİNCİ GÜN

23 Şubat 2007- Saat:08.30- Plenary

Sabah sekiz buçukta plenaryde (oditoryum) bir araya geldik. Artık hepimiz zindeydik. Gerçi erkek arkadaşların kulübe sorunu çözülemediği için geçici konaklamışlardı ve kulübe bulmak gibi bir sorunları vardı. Her neyse ilk olarak Mistica (her sabah olacak olan Mistica bir çeşit temalı gösteriydi) oldu. Mali’li bir şarkıcı kadının, inanılmaz sesiyle Afrika toprakları inledi. Ardından açılışı, bir Amerikalı kadınla bir İranlı kadın birlikte yaptılar. Dakka bir gol bir Bush’a meydan okuyarak başlandı. İranlı kadın Maryam bizim bölge koordinatörümüzdü. Selengue Belediye Başkanı, Mali Ordusundan yetkili, Hükümet yetkilisi, Muhtar derken Organizasyon Komitesi adına Maryam söz aldı.

Maryam: Bundan önce hiç böyle bir hava yaratılmamıştı. Hepimiz mücadele etmenin anlamını bir kez daha anlıyoruz. Süreç içinde bazı bölgelerde bazı hareketler çok kuvvetli oldular ve on yıl önce Gıda Egemenliği kavramını ortaya attılar ve güçlendiler.

Burada inanılmaz bir çeşitlilik var. Hepimiz çiftçiler, balıkçılar, göçebeler, kentli tüketiciler, kadınlar, gençler vs. hükümetlerden bağımsız olarak burada bulunuyoruz. Herkes biliyor ki bu bir siyasal harekettir. Burada beş gün içinde bu çeşitliliği bir programa yansıtacağız.

Maryam’ın arkasından Mali Ulusal Komitesi Adına İbrahima Coulibaly (aynı zamanda Afrika Çiftçi Örgütü olan CNOP’un Mali Başkanı) söz aldı.

İbrahima: 20 Aralık’tan itibaren Gıda Egemenliği için burada bir köy inşa eden herkese teşekkür ederiz.

Bir misafir evini terk edip senin evine gelmişse o artık yeni evindedir ve bilin ki evinizdesiniz.

Buraya gelen herkes gösteriyor ki hepimizin ortak yapacağı çok iş var. Bütün bu mücadele Gıda Egemenliğinin kendisidir.

Bugün 1996’da bu kavram ilk ortaya atıldığından bu yana gelinen noktayı görüyoruz. Gıda alanında tek alternatif Gıda Egemenliğidir. Gıda Egemenliği gıdasını üretmeye devam eden küçük çiftçilerin, balıkçıların kendilerini devam ettirebilmesinin tek koşuludur. Özellikle bazı yerlerde yasal önlemler almaya zorladık. Herkes diyor ki Gıda Egemenliği bir slogan değildir bir politik yaklaşımdır. Bütün dünyaya ve Çok Uluslu Şirketlere diyoruz ki biz varız.

Aç insanların olduğu yerde başka ideallerden bahsedilemez. Adalet olmadan özgürlük olamaz.

Yaşasın Gıda Egemenliği.

Açılış konuşmalarının ardından beş gün boyunca izlenecek forum prosessi anlatıldı. Buna göre amacımız şuydu; Gıda Egemenliği konusunda kime karşı, niçin savaştığımızı açıklayan bir politik bildirge ile önümüzdeki on yıl boyunca ne yapacağımızı ve bunu kimlerle yapacağımızı tarif eden eylem ajandasını hazırlayacaktık. (Bakmayın bu kadar iyi özetlediğime, beş gün boyunca sabahtan akşama kadar beynimize işledi hadise. İlk günkü konuşmaları hatırlayınca, bunu anlayana kadar ciddi hendek sorunu çektiğimizi anlıyorum.) Bunun için ilk önce sektörel gruplara ayrılacaktık. Altı tane sektör grubu tarif ediliyordu. 1. Çiftçiler, 2. Balıkçılar, 3. Göçebeler, 4. Yerel Halklar, 5. İşçiler ve 6. Kentli tüketiciler. Sonra yedi tane de tematik konu tarif edildi. 1. İktisadi politikalar ve yerel pazarlar, 2. Yerel bilgi ve Teknoloji, 3. Doğal Kaynaklara erişim, 4. Yerel topluluklar ve toprakların kullanımı, 5. Çatışmalar ve afetler, 6. Sosyal haklar ve korunması, 7. Üretim modelleri. Ayrıca üç çıkar grubu tariflenmişti; 1. Kadınlar, 2. Gençler ve 3. Çevre. Ayrıca bir de bölge toplantıları olacaktı.1. Afrika, 2. Batı ve orta Asya, 3. Güney Asya, 4. Güneydoğu ve doğu asya, 5. Kuzey Amerika, 6. Latin Amerika ve 7. Avrupa. Ve tüm bu grupların cevaplaması gereken temel üç sorusu vardı: 1. Neye karşı savaşıyoruz?, 2. Niçin Savaşıyoruz?, 3. Ne yapacağız?

Anlayacağınız üzere biz 400 kişiyi önce altıya (o altının içinde de dil gruplarına göre de dörde), sonra yediye, sonra üçe en sonunda tekrar yedi farklı gruba bölerek bu üç soruyu tartıştırdılar. Düşünebiliyor musunuz demokrasinin nasıl işlediğini. Bu forum prosesine dair bilgilendirmeden sonra bölge toplantılarına ayrıldık.

Bizi Güneydoğu-Doğu Asya bölgesine koymuşlar. Maryam bölge koordinatörümüzdü. Nada ise Lübnan’lı olup teknik koordinatördü. Bu Nada bizi pek yordu ki sormayın.:) Grupta İran’lı göçebeler (5), Azerbeycan’lı göçerler (2), Ermenistan’dan Tüketiciler (2), Lübnan’lılar (4), Filistin’liler (3) ve bir Tacikistan’lı vardı. İkide Gürcistan’lı deniyordu. Kayıptılar. Ama bulundular mı bilmiyorum. Birbirimizle tanıştıktan sonra dörtteki sektörel toplantılara dağıldık.

23 Şubat 2007 – Saat: 16.00-18.00-Sektör Toplantısı - Çiftçiler

Sektör toplantısında biz Türkiyeliler, çevirmen nedeniyle ikiye bölündük. Erhan ve Balıkçı amcamız Balıkçılar toplantısına, Ben, Apo abi ve diğer Türkiyeli arkadaş Bekmen’le çiftçiler toplantısında kaldık. (Bu çeviri, forumcuların deyimiyle yorumcu hadisesi bizde tam bir kriz oldu. Bu detaylara hiç girmiyorum)

Koordinatör: Bu toplantı en büyük sektör toplantısıdır. Bu toplantı önceliklerin neler olması üzerinedir. Diğer toplantılarda da bu sorunları konuşacağız. Önceliklerimizi diğer sektörlerle nasıl buluşturacağız, bunu da konuşacağız. Meksika Köylü Örgütü olarak, Bambara Köylü Örgütü olarak bu tartışmalarda nasıl tavır alacağız? Kolektif bir tartışma olsun istiyoruz. Tartışmanın diğer bir ekseni ise nasıl ittifaklar oluşturabiliriz? Gıda Egemenliğini tüm toplum kesimleri için istiyoruz. Diğer toplumsal kesimlerle diyalog kurmalıyız, cepheyi genişletmeliyiz.

Sri Lanka’dan bir çiftçi: Dokuz delege olarak geldik. Bize göre Gıda Egemenliği için önemli sorun planı, ajandayı kim oluşturacak? Bu planı sistemler, büyük şirketler yaparsa biz sıradan insanlar kendimizi koruyamayacağız. Bu nedenle asıl temel meselemiz gıda egemenliğinden mahrum insanlar için küresel güçler olarak küresel bir eylem ajanda oluşturmalıyız. Kısaca gıda egemenliği için temel mesele halkın, yoksulların bu konuda yönetimi ele almalıdır. Bunun için bir strateji oluşturmaktır. Mücadelemiz yoksullarla yoksulluğu yaratanlar arasındadır.

Venezüella’dan çiftçi: Benim ülkemde gıda egemenliği bir anayasa meselesidir. Venezüella’da hükümet kararıyla anayasalaşmıştır. Ama hala engeller var. Hükümet olmakla iş bitmiyor, çok uluslu şirketlere karşı mücadeleye devam etmek gerekiyor.

Çiftçiler böylelikle ilk görüşleri dillendirmeye başladılar. Ve gün bitti.

ÜÇÜNCÜ GÜN

24 Şubat 2007- Saat: 8.30- 3. Tema Toplantısı: Doğal Kaynaklara Erişim

Forumun ikinci günü Plenaryde buluşup, Mistica’dan sonra, bu sefer tematik gruplara dağıldık. Erhan ve Apo abi 1. tematik grupta, biz de Bekmen ile 3. tematik gruba bölündük. 3. Tematik toplantı Togouna adlı salonda yapılıyordu. Koordinatörü Via Campasina’nın Başkanı Endonezyalı Henry idi.

Henry: Endonezya’dan geliyorum. Sizlerle burada olmaktan mutluyum. Asya ve Afrika arasındaki dostluk çok önemli. Bugün itibariyle halkların kardeşliği için adım atıyoruz. Çeşitli kıtalardan gelen yoldaşlarımızla bir işe, neoliberalizme karşı direnmeyi büyütüyoruz. Neoliberalizm, Asya ve Afrika’yı vurmuyor. Avrupa’lı ve Amerika’lı arkadaşlarımızı da vuruyor. Bugünkü toplantının konusu olan doğal kaynaklara, toprağa, tohuma, suya erişim çok önemli. Çeşitli sektörler için gündemin en önemli maddesini oluşturuyor. Yeni bir su kültürü, toprak kültürü için çok önemli. Neolibaralizme, kolonyalizme karşı balıkçılar, çiftçiler, yerel halklar olarak doğal kaynaklara erişebilmeliyiz.

Topraklarında ekim yapan insanlar şu anda aç durumdalar. Güney Asya ülkelerinde tarım işçileri kesinlikle yeterli gıdaya ulaşamıyorlar. Bu balık sektörü için de geçerli. Özellikle 1995 yılındaki Neo liberal politikaların etkisiyle aç insanların sayısı artıyor. Dünyanın % 20’si açlık sınırının altında yaşıyor. Daha fazla artık değer üretmek için. IMF, DB gibi kurumlar, çok uluslu şirketlerin güdümünde çalışıyorlar. Bugün ne için mücadele ediyoruz? Halkların tarihsel, geleneksel haklarını savunmak için, kendi topluluk sistemlerini devam ettirmek için vs.

Bunun için üç soru etrafında konuşacağız.

1.Halklara, yerel topluluklara, kaynaklarıyla ilgili karar vermedeki haklarını nasıl yasallaştırırız? Nasıl tanınır hale getirir, nasıl gündem yaparız?

2. Halkların, çeşitli doğal kaynaklara, toprağa, tohuma, suya erişimini nasıl koruruz?

3. Çiftçilerin, balıkçıların, göçebelerin, kadınların vs. haklarını ve önceliklerini ele alan tarım ve su reformlarını nasıl inşa ederiz?

Henry yoldaşın bu konuşması üzerine herkes söz almaya başladı.

Sri Lanka’dan bir balıkçı: Balıkçılar kendi yerellerindeki haklarını kaybediyorlar. Bütün Afrika ülkelerinde. Latin Amerika ülkelerinde. Bu ülkelerdeki bütün balık alanları özelleştiriliyor. Suya erişimleri de engelleniyor. Özellikle küçük balıkçıların hakları engelleniyor.

Hindistan Çiftçi Kadınlar Derneği Başkanı: En önemli noktamız kadınları güçlü kılmak. Amacımız doğal kaynakların erişimini ve adil bir bölüşümü sağlamak. Eskiden bu kaynaklar halka aitti ve halklar bu açıdan rahattı. Özelleştirmeye bağlı olarak bu haklarımız elimizden alındı. İnsanlarımız topraklarını kaybediyor. Özelleştirmeye bağlı olarak bu kaynaklar zenginlere ait oldu.

Via Campasina Avrupa Koordinatörü Paul, (İspanyol çiftçi): Şu anda ne yapmak istediğimizi öne çıkarıyoruz. Vizyonumuz nedir? Avrupa’dan benim izlenimim yerel kontrolun çok önemli olduğudur. Bunun yerel bir perspektiften olması şart. Doğal kaynaklar şu an piyasa planlamasına turizm, golf, baraja gidiyor. Doğal kaynaklarımız üzerindeki hakimiyetimizi kaybediyoruz. Yerel demokrasi bunları yönetmeli.

Bir katılımcı: Ekonomik, sosyal erkek egemenliğine karşı mücadele ediyoruz. Mücadele ettiğimiz şeyde hepimizin hakları var. İnsanların kendilerini doğru düzgün besleyebilmesi temel insan hakkıdır.

Hindistan’dan bir katılımcı: Bir yerli komitenin üyesiyim. Hindistan’daki en kalabalık topluluktur. Hükümetle toprak üzerine mücadele ediyoruz. Toprak sahipleri mülkiyetlerini genişletince su kaynaklarına erişimimizi kaybettik. Güneydoğu Asya ülkelerinde 50 milyona yakın insan toprak ve suya erişim konusunda zorluk çekiyor. Hindistan’daki mücadeleyle dayanışma göstermenizi rica ediyorum.

Küba: Bizim için mücadele bağımsızlık mücadelesidir. Gerçek ve tam bağımsızlıktan bahsediyoruz. Politik ve ekonomik bir bağımsızlık. Bunun içinde siyasi iktidara sahip olmanız gerekiyor. 49 yıldır bu politikalar Küba’da uygulanıyor. Doğal kaynaklarla ilgili uygulamalardan basit bir örnek vereceğim. Toprak, toprağı işleyene verildi. Bir toplumsal misyon olarak. Küba hükümeti gıda hakkına saygı duymaktadır. Bütün doğal kaynaklar halkın arasında eşit olarak paylaşılmalıdır. Eğitim hakkı, sağlık hakkı sağlanmalıdır.

Venezüella: Via Campasina üyesiyim. Haklarımıza ulaşmak için Kübalı yoldaşımın dediği gibi mücadele etmeliyiz. Bizim ülkemizde doğal kaynaklarımız yıllardır halkın hakimiyetinde değildi. Yeni düzenlemeler, yasalarla bu kaynaklar yeniden halkın eline geçiyor.

Guatemala: Benim ülkemde 20 bin çiftçi yerinden edildi ve doğal kaynaklara erişim engellendi. Çok uluslu şirketlere karşı mücadele ediyoruz. Halkın, yerel halkın fikirleri hiç dikkate alınmıyor. Tarım yasasının değişmesi için ulus düzeyinde mücadele ediyoruz. Çocuklarımız için daha iyi bir gelecek kurmak için mücadele ediyoruz. Latin Amerika’daki mücadele hepimizin.

Globalize the struggleGlobaliz hope

Mali’den bir balıkçı: Mali’li balıkçılar, bizler için en büyük problem bu gördüğünüz barajın kurulması olmuştur. Bize sormadan, bizle iletişime geçmeden barajı yaptılar.

Hint’li bir çiftçi: Şirketlerin genetik çalışmalarına karşı mücadele ediyoruz. Ve biyolojik çeşitliliğin korunması için Monsanto’ya karşı mücadele ediyoruz.

Filistin’den bir katılımcı: “94’den bu yana İsrail’in yaptıkları sürüyor. Son beş yıldır İsrail, Filistin’deki tüm tarım topraklarının % 85’ini, su kaynaklarını kontrolü altına aldı. Bizim için durum zorlaştı. Utanç duvarı bütün şehri ikiye böldü. Tüm topraklar ve köyler arasında kontrol noktaları oluşturuldu. Çiftçilerin insan hakları için mücadele ediyoruz. Ürünlerimizi gerek yerel gerekse de yurtdışında Pazar, kaynak bulmak için mücadele ediyoruz. İşsizliğe karşı mücadele ediyoruz. % 65 oranında işsizlik var. İsrail askerlerinin köylüleri öldürmesine karşı mücadele ediyoruz….. En son olarak özgür bir Filistin için mücadele ediyoruz.”

Ben de söz aldım. Ve Türkiye’de, Bursa’da doğal kaynakların özelleştirilmesi, satılması sürecinden bahsettik. Bir Su Yasası hazırlığı içinde oluğumuzu aktardık. Sonra öğle yemeğine gittik. Aklımıza neden sadece su konusunda bir atölye çalışması yapmıyoruz geldi. Öğlen arasında Erhan’la gidip, sekretarya ile konuştuk. Ve yarına yani 25 Şubat 2007’de öğlen arasında 14.30 ile 16.00 arasına bizim talebimiz üzerine bir Su Workshop’u konuldu. Focus’dan Mary Ann, bize, bu workshop’un örgütlenmesinde yardımcı oldu. Erhan, ben ve Mary Ann su toplantısı için çalışmaya başladık. Bu, su konusunda çalışma yapanların deneyim, bilgi paylaşımını yapacakları bir workshop olacaktı. (Bunca toplantının içinde bir toplantıda biz örgütlüyorduk, yetmediydi sanki. Ama dert olunca ve bizim derdimiz vardı)

24 Şubat 2007-Saat: 14.30-Kadın Toplantısı

Mali’nin kışından bahara geçişini yaşıyormuşuz ama öğlen bir ile dört arasını tatil etmişlerdi ki çok sıcaktı. Ama bu zaman dilimi de pek boş kalmıyordu. Zaman azlığı nedeniyle çıkar grupları bu arada toplanıyordu. Dünya Kadın Yürüyüşü’nün koordinatörü Miriam Brezilya’dandı. Tabii ki mevzuya, MST’li kadınların hakimdi. Miriam, toplantının amacının Dünya Kadın Yürüyüşünün gıda egemenliği alanındaki eylem programını oluşturmak olarak özetledi.

Hintli Kadın: Önce tarihimizi anlatmak istiyorum. Dünya Kadın Yürüyüşü bir feminist harekettir. İki önemli hareket noktası vardı, birincisi tarımda kadınların yoksullaşması diğeri de kadın üzerine olan şiddet. Dünya Kadın Yürüyüşü demokratik olarak işledi. Önce Kanada’da yürüyüş başladı. İki günde Newyork’ta 100 ülkeden insanın katılımıyla büyük bir etkinlik oldu. İki konuda talepler konuldu; yoksullaşma ve kadına yönelik şiddetin son bulması. IMF ve DB Başkanlarına taleplerini ilettiler. Ve bunlar ki kadınları dinlediler. Bütün bu politikaların, küreselleşme politikalarının kadınları nasıl ezdiğini dinlediler.

Bu hareketin en önemlisi umut ve enerji yaymasıydı. Böylesi bir uluslararası örgütlenmeye gitmek yeni bir şeydi. Dünya Kadın Yürüyüşü uluslararası bir platform oldu. Kendi açımdan söyleyebilirim ki insanların kendi köylerindeki mücadeleleri diğer ülkelerde de benzer şekilde oluyor. Bunu görmek insana dünyayı değiştirmek için güç veriyor. Birçok ülkede kadın yürüyüşü yasaları değiştirdi. Kadınların yürüyüş içindeki talepleri genişledi. Temel haklar, su, toprak, eğitim, barış gibi talepler ortaya konuldu. Bu hareket 2000’de 100 ülkenin katılımıyla gerçekleşti. Şu an 161 tane ülke var bu feminist hareketin 81 ülkede ulusal komitesi var. Bu her ülkenin siyasal, sosyal, kültürel bağlamlarına göre kendini örgütlemek zorunda. 2000’den bu yana İnsanlık için Küresel şartı, Barış, Adalet, Kardeşlik, Özgürlük şartlarını oluşturuyoruz. Bu şartları oluştururken tüm ülkeleri sürece kattık. 2005’de Sao Poula’dan başlayan Burkina Faso biten yürüyüşü gerçekleştirdik. Burkina Faso’da İki burs verdik. Biri lisans diğeri yüksek lisans düzeyinde. Kadının medyadaki konumunu güçlendirmek için çalışmalar yapıldı. Her ülkede şart çerçevesinde müzakere ve diyalog zemini oluşturuldu. Hindistan’da 6 ayrı toplantı yapıldı. Filipinlerden aldık şartı ve Pakistan’a kadar yürüdük. O bölgedeki siyasal farklılaşmayı biliyorsunuz. Bu bölünmeye meydan okuduk.

Kadınların taban örgütlenmesi, balıkçıların, çiftçilerin, işçilerin içinde örgütlenmesi ve onların daha iyi bir dünya için umutlarını besliyoruz. Ve bunun nasıl bir enerji yarattığını görüyoruz.

Miriam Nobre: Gelecekte neler yapacağız? Dünya Kadın Yürüyüşünün gelecekteki hedefleri, çalışma alanları özetle dört başlıktadır.

1. Kadına yönelik şiddet

2. Barış ve antimilitirilizasyon

3. İşsizlik, kadınların iş hakları

4. Çevre ve gıda egemenliği

Kadınların kaynaklara erişim hakkını savunacağız. Çünkü suyun kalitesi çok önemli. Ve bugün tohumlar da özelleştiriliyor. Doğanın ticarileşmesine karşı çıkıyoruz. Bu nedenlerle Dünya Kadın Yürüyüşü olarak Nyeleni’nin organize edilmesine katıldık. Önümüzdeki dönemi siyasal önerilerle somutlamamız gerekiyor.

Kadın katılımcı: Gıdanın hazırlanmasındaki kadının rolünü unutmamak gerekiyor. Kadınların bu anlamıyla toplumsal hareketlere katılımları ve gıda egemenliği için mücadele etmeleri çok önemli. Özel olarak da şiddete, ayrımcılığa uğramaları konusunda mücadele etmeleri gerekiyor.

Tohum, bilgi alanında kadınların yerini yadsımamak gerekiyor. Kadınların çok tartışması gerekiyor. Bölgesel toplantılara ihtiyaç var. Kadınlara soruyoruz gençken nasıldı ve nasıl değişime uğrandı diye. Geçmişte nasıl savaşıyorlardı şimdi nasıl savaşacağız? Kadınlar olarak yerimizi iyi tanımlayıp yürüyüşe geçmemiz gerekiyor.

24 Şubat 2007 Saat: 16.00 – 3. Tema Toplantısı

Öğlen arasından sonra tekrar tema toplantılarına dönmemiz gerekiyordu ama Mali Devlet Başkanı aramızdaydı. Törenlerle karşıladık. Bu karşılamayı ancak fotoğraflar anlatabilir.

DÖRDÜNCÜ GÜN

25 Şubat 2007 saat: 08.30 - 3. Tema Toplantısı

Sabah Mistica’dan sonra tekrar toplantılarımıza dağıldık. Bu sefer Erhan ile 3. tema toplantısındaydık. Yaklaşık 70 kişilik grubumuz, dil gruplarına göre bölündü. İngilizce, Fransızca, İspanyolca ve Bambaraca. İngilizce iki gruba bölündü böylelikle onarlı gruplar halindeydik. Ve dünkü üç soru çerçevesinde müzakereler başladı.

Hindistan: Yerli halklarla toplantılar yaptık. Hükümetler, yerli halkların tüm haklarını alıyor. Mesela meralar, yerli halkların zilliyetliğindeyken, şimdi hükümete oradan da çok uluslu şirketlere geçiyor. Bunun için yerli halkların haklarını meşrulaştırmalıyız.

Katılımcı: Toprağımız var ama ona sahip değiliz. Çünkü işletemiyoruz. Toplulukları eğitmemiz gerekiyor.

Bangladeş’li bir çiftçi: Halkların toprakları işgal etme hakları var. Hatta yasalarda bulunuyor ama yerel halklar bunu bilmiyorlar. Bu mücadelenin bir parçası yapılmalı. Halklara haklarını anlatmalıyız. Mülkiyet hakları yok ama geleneksel hakları var. Yerel topluluklar der ki topraktan geldik toprağa gideceğiz. Bunun için kağıt parçasına ihtiyaç duymazlar. Bir geleneksel süreci nasıl kağıt altına alırız.

Malili: Sorunun çok çeşitli düzeyi var. Daha önce topluluklar arası mücadele vardı. Bu kırıldı. Mesela çok geniş topraklarımız var ama suyumuz yok. Mali’de göçerlerle köylüler arasında çatışma var. Bu nasıl çözülür?

Hintli: Toprak sorunu normal bir sorun değildir. Eylem, birlik, adanmışlık gerekir. Toprakların işlenmesi için çok fazla emeğe ihtiyaç var. Bizim ilk talebimiz topraktır. İkincisi topraklarımızı işlemektir. Üçüncüsü ise ürünlerimizi pazarlamaktır. Topraklar ancak ve ancak onu işleyenler tarafında sahip olunmalıdır.

Macaristanlı: Macaristan’da topluluk hakları vardı. Şimdi herkes bireysel olarak sahip olmaya çalışıyor.

Zimbabweli: Benim kredi alma şansım yok. Çünkü topraklarım küçük. Yani toprağımız var ama mutlu değiliz. Bizim üretimimizi arttırmamız lazım. Topraklar bizim ama işletemiyoruz.

Filipinli: Kime karşı mı savaşıyoruz? Çok uluslu şirketlere karşı, orduya karşı savaşıyoruz.

Hintli kadın: Yerel hükümetlere de karşı savaşıyoruz. Yönetenlere karşı bizim savaşımız.

Hintli diğer bir kadın: Dünya Ticaret Örgütüne karşı da savaşıyoruz. Doğal kaynaklarımızı kendi yöntemlerimizle korumalıyız.

Tanzanya: Biz kanunları bilmiyoruz. Bir çok noktada bununla karşılaşıyoruz. Çok cahiliz. Politikalar konusunda çok insan yanılıyor. Sömürge zamanından kalma yasalarla bizi yönetiyorlar. Bizim isteklerimiz doğrultusunda bu kanunların değişmesi için çalışmalıyız. Çocukları, gençleri eğitmeliyiz.

Bangladeş: Bence düşmanımız Kapitalizm, neo liberalizm. Her şey belli bazı ülkelerde kapitalizm, bazısında neo liberalizm bazısında emperyalizm.

Katılımcı: yerel karar alma süreçlerinde temsil edilmiyoruz.

Hollandalı: Somut öneriler yapmamız lazım. Mesela Hindistan’da yaptığımız gibi, GDO’lu tarlaları yaktığımız gibi somut eylemler konuşmalıyız. Şimdi nasıl eylemler yapmalıyız? Ve nasıl başarmalıyız? İttifaklarımız kimler olur?

Hintli kadın: Biz kendi yerelimizde tohum bankası yapıyoruz.

Hintli: Hareketi hem yerelleştirmemiz hem de küreselleştirmemiz gerekiyor.

Malili: Gen merkezi yapıyoruz. Tohum bankası yapıyoruz. Bunların hepsi çözümün bir parçasıdır. Kendi tohumlarımız olursa daha güçlü oluruz.

Zimbabweli: En kötü zamanımızda dahi GDO’nun ülkemize girmesine izin vermedik. Test laboratuarları oluşturduk.

Hintli: Tarım ve su reformunu nasıl inşa ederiz?

Katılımcı kadın: Kamuoyu ve çiftçiler üzerinde farkındalık yaratmamız lazım. Şehir hareketleri yaratmamız lazım. Onların, çok uluslu şirketlerin, ürettiklerini tüketmezsek ölürler.

Zimbabweli: Görebildiğimiz düşman esas düşmandır. Hükümetlere karşı savaşmamız gerekiyor.

Filipinli bir kadın: Buna katılmıyorum. Göremediklerimize de karşı savaşmalıyız. IMF, DB gibi kuruluşlar bunların arka planını hazırlıyor.

Ugandalı: Burada olmaktan çok mutluyum. bir şeyler yapmak istiyorum. Gıda egemenliği için demokratik bir hükümet talep ediyorum. Hükümetle konuşabilirim ama çok uluslu şirketlerle konuşamam. Meclise girip baskı kurmalıyız.

25 Şubat’ın sabah oturumu böyle bitti.

25 Şubat 2007 – Saat: 14.30-16.00 – Su Toplantısı

Bir önceki gün Türkiyeli delegasyonun girişimi ve Mary Ann’in yardımıyla düzenlenen Su toplantısı Azaward toplantı salonunda gerçekleşti. Hayatımda ilk defa uluslararası bir toplantıyı modere ettim. Çok korktuğumu itiraf etmeliyim. Şimdi ne yapacağım diye laflar aklımdan bol bol geçti. Allahtan Türkçe bilmiyorlar, bilenlere rezil olsak da çok sorun değil dedim. Nasıl olsa Bekmen doğru tercüme eder. Toplantımızın amacını anlatarak başladık. Dünya üzerindeki su konusunda çok uluslu şirketlere karşı mücadele eden yerel toplulukların bilgi, deneyim aktarımını sağlamak üzere toplandığımızı belirttik. Bir tanışma faslından sonra ilk sözü Coca Cola’ya karşı mücadele eden ünlü Hindistan Delhi’deki su mücadelesini dinlemek üzere Afsar’a verdik.

Afsar: Hükümetin 2002’deki su siyasından sonra sorunlar başladı. Suyu bir ticari meta haline getiren bu siyasa sonucunda içme ve sulama sularını Coca Cola çeker hale geldi. Cola, 100 litre için 1 Rubi ödüyordu. 40 Rubi ise 1 dolardır. 2004 yılında büyük bir eylem düzenledik. Su çalışanları sendikası ile ilk başladık. Bilgi edinme yasasını kullanarak tüm yapılanların bilgisine ulaştık. Bunun üzerine dava açtık. Aynı zamanda köyden şehre kadar çok güçlü kampanyalar örgütledik. Dolayısıyla çok destek aldık. İnsanları su hakkını nasıl kaybettikleri konusunda bilinçlendirdik. Daha önce elektrik özelleştirilmişti ve fiyatlar iki, üç katına çıkmıştı. Bu durum, insanları ikna etmemizde çok yardımcı oldu. Su özelleştirmeleri projelerini Dünya Bankası eliyle yürütülüyordu. Nasıl uzmanlar seçtiklerini halka gösterdik. Dünya bankası kendi uzmanlarını seçiyordu. Hükümetten Dünya Bankasına tepki oluştu. Çok güçlü bir toplum baskısı oluştu. Ve sonunda kazandık.

Wenonah Hauter USA: Çok uluslu şirketler Dünya Bankası’nı kullanıyorlar. DB çok utanılacak durumda. Delhi’deki başarının bir benzeri için Meksika’da da çalışmalar yapılıyor. Dünya Su Konseyi suyun özelleştirmesi için çalışmalar yapıyor.

Mary Ann: Dünya Bankası bu işin içinde çalışıyor. Asya’daki en büyük özelleştirme Asya Kalkınma Bankası tarafından gerçekleştirildi. Benim bölgemde Malina’yı ikiye böldüler. Özellikle batı bölgesindeki özelleştirmeler başarısız oldu. Su fiyatlarında büyük artış oldu. Şehir bölgelerinde susuzluk nedeniyle hastalıklar çıktı. 8 kişi koleradan öldü. Bunlara karşı herhangi bir koruma olmadı. Hesap verebilirlik ve şeffaflık konusunda sorunlar vardı. Suyun özelleştirilmesi tamamen gizli kapılar ardında yapılıyordu. 5 sene içinde özelleştirmeler tamamlandı. Sonunda şirket başarısız oldu. Hükümet şirketin başarısız olduğunu anladı. Şirket gerekli ödemeleri yapmayınca hükümet ceza kesti. Ceza kesilince statüko iyice meşrulaştı. Anlaşmalarından hiç haberimiz olmuyor. Özelleştirmeyi vergilerimizle biz kompanse ediyoruz.

Baya Zıtoue - Cezayir: Sizleri hayretle dinliyorum. Bizim bunlara benzer bir problemimiz yok. Su stratejik bir element olarak görülüp Cezayir’de kamusaldır.

Afsar: Bir not olarak Dünya Bankası, Delhi’den çok şey öğrendi. Onlar da stratejilerini değiştirdiler dikkat etmek lazım.

Gördüğünüz gibi arkadaşlar hem toplantıyı modere edip hem de çok iyi not alamamışım. Biz de Türkiye’deki durumu aktardık. Su özelleştirmelerinin yeni yeni gündeme geldiğini belirttik. Apo abi orada bir eksiğimi tamamladı. Tarımsal sulama alanında Dünya Bankasıyla hükümetimizin gerçekleştirdiği proje sonunda, suyun köylüye paralı hale getirildiğini ve su özelleştirmelerinin tarım alanında başladığını belirtti.

Su workshop’unun sonunda; 2009’da BM’lerin Su Forumu yaptığını, bu foruma karşı bir küresel eylem örgütleyebileceğimizi, bunun için iletişimi güçlendirmemiz gerektiğini ve Nyeleni Forum’un eylem ajandasına bunu öneri olarak taşımayı karar olarak aldık. Bunun üzerine Hindistan’lı yoldaşımız Afsar toplantı tutanağını hazırlama görevini alarak toplantıyı bitirdik. Böylelikle düşe kalka, korkuyla falan düzenlediğimiz bu toplantıdan alnımızın akıyla çıktık.

25 Şubat 2007 saat: 16.00-18.00- 3. Tema Toplantısı

Su toplantısından koşturarak tema toplantımıza geri geldik. Öğleden sonraki bu bölümde, sabah dil gruplarımızda yaptığımız tartışmaları içimizden seçtiğimiz raportörler özetleyerek sunacaklardı. İlk olarak İspanyol dil grubu adına MST’li kadın Maria söz aldı.

Maria: Neye Karşı Savaşıyoruz? Emperyalizme karşı savaşıyoruz.

Çok uluslu şirketlerin seslerini duyuyoruz. Bunlar bizim kimliklerimizi yok ediyorlar. Her türlü doğal kaynağı kullanmayı istiyoruz. Kadınların emeğinin görünmezliğinin önüne geçmeyi istiyoruz. Aşırı sömürülen emeğin önüne geçmek istiyoruz. Bunlar karlı hale geldiklerinde çok uluslu şirketlerin hakimiyetine geçiyorlar. Kadının gıda egemenliği üzerine hakimiyeti vardı. Kendi kültürümüze geri dönmeliyiz. Diğer ülkelerin halklarıyla iletişime geçip mücadeleyi yükseltmeliyiz. Bunun için iletişim kanallarını kullanabiliriz. Bütün toplumsal hareketler bunun sorumluluğunu aldığı zaman bunun iletişim hakları alınacaktır. Ve gıda egemenliği için uluslar arası bir kampanya örgütlememiz gerekiyor. Yerel, bölgesel, ulusal olarak gıda egemenliği kampanyası örgütlememiz gerekiyor. Bu kampanya insanlar içinde insanlar için üretilecek. İnsanlara rağmen değil. Bütün ülkelerin kıyıları, sahilleri korumaya uymasını istiyoruz.

İngilice dil grubu adına: Doğal kaynaklara ulaşmayı bir insan hakkı olarak görüyoruz. Tarımsal alanda bir destek sisteminin formüle edilmesini istiyoruz. Tarım reformu için uluslar arası işbirliği öneriyoruz. Siyasal bir ideoloji çıkarmak için uzun bir dönem gerektiğinin farkındayız.

İsrail, Filistin sorununa karşı doğal kaynakların ele geçirilmesine karşı neler yapabiliriz. Bilgilerimizi, deneyimlerimizi paylaşmamız gerekiyor. Çok uluslu şirketlere karşı nasıl davranmamız gerektiğini bilmemiz gerekiyor. İttifaklar yapmamız lazım. Kuzey-Güney ayrımını bitirip gıda egemenliği temelinde birleşmemiz gerekiyor. Bazı ürünleri boykot etmeliyiz. Koordineli kampanyalar düzenlemeliyiz. Bölgesel olarak eylem planları geliştirmeliyiz. Ve bunların da uluslar arası koordinasyonunu yapmalıyız. Mesela koordinasyon için gıda egemenliği web sitesi yapabiliriz. İdeolojik bir perspektif geliştirmemiz gerekiyor. Bir ideolojik plan bölgesel düzeyde gerçekleşebilir. Dünya gıda egemenliği günü yapabiliriz.

Diğer dil gruplarının raporlarını yazmıyorum. Üç aşağı beş yukarı aynı şeyler tekrarlandı.

25 Şubat 2007 Saat:18.00- Tematik grupların değerlendirmesi-Plenary

Plenaryde tüm tematik gruplar bir araya geldik. Ve değerlendirme raporları sunuldu. Buna göre:

2. tematik grup: Yerel halkların otonomisini nasıl geliştiririz buna çalıştık. Bir web sitesinin yapılması gerektiğini öneriyoruz. İletişimi güçlendirmeliyiz. Özellikle GDO’lar konusunda çalışmalar yapmalı ve bir bilgi zemini oluşturmalıyız.

1. tematik grup: Gıda egemenliği için tüm şirketlere karşı savaş açtığımızı bildiriyoruz. Karşısında yerel üretimi savunan gıda egemenliğini savunan bir hat izleyeceğiz. Gıda egemenliğini kamu eğitimine sokalım.

4. tematik grup: Yerel halklardan oluşan küçük bir gruptuk. Muhatap alınmak için kurumsal yapımızı geliştirmeliyiz. Vatandaşların eğitimi için çalışmalıyız. Halkın ihtiyaçlarını hedef alan bir tarım reformu önermeliyiz. Bunun için toplulukların toprağa ulaşımını esas alan bir hat izlemeliyiz. Yerel bilgiyi öne çıkarak GDO’ların bilgisine teslim olmayacağız.

Diğer temalara yetişemedik arkadaşlar. Yorulduk. Ama kentli tüketiciler grubunun Avrupalı stklardan oluştuğunu özetlerinden hatırlıyorum. İmza toplayalım falan diyorlardı.

25 Şubat 2007 - Saat:20.30 – Kadın Toplantısı

Kadın toplantısında gittiğimizde pek halimiz kalmamıştı. Bu toplantının gündemi kadın deklarasyonun görüşülmesiydi.

Kadın Deklarasyonu:

Dünyanın çeşitli yerlerinden gelen biz kadınlar gıda egemenliğini oluşturmak için bir araya geldik. Kapitalist patriyarkal dünyaya karşı. Ki bunlar hakların yerine sermayenin haklarını koyuyorlar.

Tarımsal bilginin tarihsel yaratıcısı olan kadınlar, yoksul ülkelerde gıdanın % 80’inin üretiyorlar. Ve biyolojik çeşitliliğin doğal gardiyanı olan bizler neoliberal ve cinsiyetçi siyasalardan en etkileniyoruz.

Endüstri ve GDO’lar, balıkçıların, göçebelerin, çiftçilerin, şehirlerdeki zanaatkar gıda üreticilerini yok ediyor ki bunlar kadınların en önemli rol oynadığı sektörlerdir. Kimyasallar ve GDO’lar kadınların kendini yeniden üretimleri üzerine çok etki etmektedirler.

Bu siyasalların dramatik sonuçlarıyla karşı karşıyayız. Yoksulluk, doğal kaynaklara erişim, hayatın patent altına alınması, kırdan şehre göçebelerin zorla göçü, savaş ve tüm cinsiyetçi şiddet biçimleri. Gıdanın ve tarımın DTÖ’den ve serbest ticaret anlaşmalarından çıkarılmasını istiyoruz.

Buna ek olarak kapitalist ve patriyarkal sistem, gıdayı, toprağı, suyu, halkın bilgisini, kadının bedenini ticarileştirilebilir hale getiriyor.

Geleneksel toplumun baskılarından kurtulmak istiyoruz. Modern toplumu kabul etmiyoruz. Her türlü piyasa baskısından her türlü cinsiyetçi baskıdan azade olmak istiyoruz.

Saygı, eşitlik, özgürlük, barış bunlara dayalı yeni bir dünya düzeni kurmak istiyoruz. Suya, toprağa erişim için mücadele ediyoruz. İyi çalışma şartı, kendi otonomizi ve kararlarımızı istiyoruz.

Nyeleni’nin gözleri altında ayrımcı kuralları tanımlayan, bu kuralların altında gıda egemenliğini kabul ettirmeye çalışıyoruz. Bu yeni dünyayı yaratacak vizyondur.

Kadın deklarasyonunun okunmasın ardından Miriam, gelecek görüşler doğrultusunda deklarasyonu yeniden düzenleyeceklerini aktardı. Bir kadın, deklarasyona yerli kadınların sorunlarının eklenmesini istedi. Ardından Mali’li kadınlar söz aldılar ve deklarasyonun hazırlanış sürecinde kendilerinin olmadığını, kendilerine sorulmadığını ve bunun antidemokratik olduğunu söylediler. İşte o sırada gerilim koptu ve biz de uyandık. Afrikalı kadınlar, çok sinirli, Ropa’lı (Avrupalı) kadınların hakimiyetinde hazırlandığını söylüyorlardı. Komitedeki kadınlar, deklarasyonun son halinin olmadığını yeniden yazılabileceğini, bir taslak olduğunu belirttiler ve deklarasyonu paragraf paragraf okuyarak yeniden tartıştılar. Sonradan Miriam’la yaptığımız görüşmede süreci yeterince demokratik işletemediklerini, zaman ve mekan sorunu yaşadıklarını, temsilciler toplantısına Afrika’lı kadınların bazılarının katılmadığını, konuşan kadının o sırada yemek işini örgütlediğini aktardı. Gördüğünüz gibi mutfakta kadınlar vardı ve bu yüzden biz birbirimize düşüyorduk. Çünkü kadınlar yemek yapıyorlardı. Hani bizi küçümseyen erkekleri doyurmak için. Neyse sonunda sorun çözüldü ve deklarasyonu yeniden yazmak üzere bir komisyon oluşturarak dağıldık.

BEŞİNCİ GÜN

26 Şubat 2007 – Saat: 8.30- Sektör Toplantısı - Çiftçiler

Nico: Politik deklarasyon ve eylem ajandasını hazırlayacağız. Dış dünya ve hükümetlerle irtibata geçmek için bu ajanda gerekiyor. Bugün sektör gruplarına dağılacağız. Sektör grupları, siyasal bildiri için çalışacaklar. Bugünün siyasal gündemini belirlemek ve siyasal bir bildiri hazırlamak için. Eylem birliğinde bazı şeyleri öne alacağız. Çalışma gruplarından gelen eylem önerilerini değerlendireceğiz. Değişik sektörlerden gelen eylem önerilerini tartışacağız. 14 maddelik bir rapor hazırlandı. Sektör toplantılarında bunlar tartışılacak. Nasıl bir araya gelebiliriz? Nasıl bir sektör diğeriyle çalışacak? Bugün bunlar üzerine çalışacağız. Siyasal bildiriyi hazırlamak için 2 kişi seçilecek. Rapor yazımı için herkese iki soru sorulacak. Yaklaşık iki sayfa olacak. Çok net ve açık ifadeler olacak. Metnin son halini görüp noktayı koyacağız. Yarın bölgesel toplantılar düzenlemeyi düşünüyoruz. Değişik bölgeler bir araya gelip eylem ajandasını nasıl hayata geçireceğimizi konuşacağız.

Nico’nun konuşmasının ardından herkes sektör toplantısına gitti. Bizlerde çiftçilerin toplantısında, Planery’de kaldık.

Paul: Bir eylem planının unsurlarını konuşacağız. Öncelikle sektör olarak ne düşünüyoruz? Çiftçiler olarak ne düşünüyoruz? Herkesten iki veya üç öncelik sıralaması yapmasını istiyoruz. Hep beraber birleşerek yapabileceğimiz bir eylem ajandasına ihtiyacımız var. Bu öncelikleri nasıl somut eylemlere dökebiliriz. Bu eylem planını diğer sektörlere de önereceğiz. İki öncelik olduğunu göreceğiz, birincisi içeriğe ikincisi ise biçime yönelik.

Nico: Fotokopi imkanımız yok. Bu nedenle sözlü özetleyeceğim.

1. Piyasalar ve uluslar arası ticarete karşı yerel pazarları koruyarak kampanyalar yapmak.

2. Teknoloji ile yerel bilgi ile gıda egemenliği arasındaki ilişkiyi bulmak. GDO’lar üzerine kampanya yapmak.

3. Enerji problemi ve toprağın mono kültüre yönelmesine yönelik kampanya yapmak.

4. İklim değişikliği üzerine kampanya yapmak.

5. BM’lere karşı gıda egemenliği deklarasyonu yayınlamak.

6. Gerçek bir tarım reformunu savunmak.

7. Toplumsal hareketler arasında ittifaklar yaratmak.

8. Bu ittifaklar arasında ilişki yaratmak, özellikle şehirlerdeki tüketici kesimini sürece katmak.

9. Eylem günleri tasarlamak

10. Köylü Mücadelesi Gününü öne çıkarmak.

11. 1 Mayıs’ta bir kampanya yapmak.

12. Bir günü Monsanto’ya karşı ilan etmek.

İçerik olarak ise dört ana unsur öne çıktı;

1. Toprağa, tohuma, suyun özelleştirmesine karşı olmak,

2. Düşük ithalatlı fiyatlar karşısında olmak,

3. Endüstriyel mono kültüre karşı olmak,

4. Dağıtım ve pazarlamada şirket egemenliğine karşı olmak,

Katılımcı bir çiftçi: Yeryüzü hasta, yeryüzünü iyileştirelim. İnsanlık topyekun bir tehlike altında.

Hollandalı bir sütçü: İthalat fiyatlarının düşük yada yüksek olması bizi çok garantileyen bir öneri değil. Daha radikal öneriler olmalı.

Katılımcı: Bu dört ana unsurun içine tohum kontrolü ile GDO’ları da koymak gerekiyor.

Katılımcı: Uluslararası vergi sistemi önerebiliriz.

Meksikalı katılımcı: Aile tarımını yapacak, geliştirecek enstitülere ihtiyaç var.

Katılımcı: Bizim ülkemizde çok uluslu şirket yok, hükümetlerle sorun yaşıyoruz.

Eric: Tarımdan etkilenen diğer sektörler var. Madencilik inanılmaz toprağı, suyu kirletiyor. Yerli halkların kaynaklarının kirlenmemesine karşı çalışmalıyız.

Katılımcı: Dayanışma ve egemenlik konusunda bu dört unsuru içerecek biçimde çalışmamız gerekiyor. Yeni bir ekonomi modelini inşa etmemiz gerekiyor.

Hindistan’dan bir çiftçi: Yeni bir ekonominin yaratılacağına inanıyoruz. Mevcut ekonomi hepimizi yok edecek. Varolan durum şudur ki emperyalizm sömürü yaratıyor ve sömürülen ülkeler yeniden gıda üretmeye çalışıyorlar. Zengin ülkelerin destek politikalarıyla kolonizasyon sistemi devam ediyor. Bugün için kalkınma enerji tüketiminin artışına bağlı ne yazık ki.

Katılımcı: Savaşa karşı tavır almalıyız.

Katılımcı: Kadınların katılımını sağlamalıyız. Kendi organizasyonlarımızı güçlendirelim.

Katılımcı: Biz kadınlar olarak yeni bir dünya öneriyoruz.

Nico: Bu dört unsura yapılan katkıları not ettik. Şimdi dil gruplarına göre ayrılıp önümüzdeki on yıl içinde gıda egemenliği konusunda kendimizi nerede görmek istiyoruz, bunu konuşalım.

Yeniden dil gruplarına göre ayrıldık ve biz İngilizce dil grubunda, İspanyol köylüsü Via Campasina’nın Avrupa Koordinatörü Paul’un kolaylaştırıcılığında bir araya geldik.

Paul: Kazanacağımız noktalardan vurmalıyız. Ucuz gıdanın pahalı olduğunu söylememiz lazım. Dünyanın iyileştirilmesi için ittifaklar oluşturmalıyız. Mono kültüre karşı eylemlikler yapmalıyız. TESCO gibi büyük marketlerin gıda kültürünü yok ettiğini anlatmamız lazım. Biz demeyi öğrenmeliyiz. Diğer sektörleri mobilize edeceğimiz konulara, herkesi ortaklaştıracağımız bir dile ihtiyacımız var. Bilgi paylaşımına önem vermeliyiz. Nyeleni web sitesini paylaşıp, çoğaltabiliriz. Mali’de Lübnanlı bir süt şirketi tarafından özelleştirme olmuş. Bir süre sonra, şirket sütü Mali’lilerden değil Avrupa’dan ucuza getirmeye başlamış. Taylandlı ihracatçılar da pirinci daha ucuza getiriyorlar. Düşük ithalata karşı durmalıyız.

İkbal-Bekmen: Önümüzdeki on yıl içerisinde doğal kaynakları korumamız gerekiyor. Toprak, tohum, su elimizde kalmalı. Bunun için özelleştirmeleri durdurmalıyız. Bizler burada enternasyonalist bir topluluğuz, bizim karşıtımız BM. Ve BM, 2009 yılında İstanbul’da Su Forumu düzenliyor. Bizim adımıza, bizim geleceğimizi belirleyen kararlar alacaklar. Bunun için küresel bir eylem öneriyoruz. 2009 yılında BM’ye karşı küresel bir su eylemi yapalım. Suyumuza, toprağımıza, tohumumuza, geleceğimize sahip çıkalım.

Katılımcı: Herkesin yeniyi anlama kapasitesi olmayabilir ve bu yeniye gelmeyebilir. Bunun için bizler enerjimizi dışlananlar için yoğunlaştırmalıyız. İttifaklar meselesinde bu vizyona gerçekten ihtiyacı olan öznelere gitmeliyiz.

Konuşmaların bitiminden sonra tekrar tüm gruplar birleştik. Ve her dil grubu yaptığı konuşmaları özetledi.

İspanyol dil grubu: İktisadi ve politik bir ekonomi olmadan gıda egemenliği olamaz. Tarımda kadınların merkezi önemini vurguladık. Çok uluslu şirketlere karşı küresel bir kampanya yapalım.

Fransızca dil grubu: Dampinge karşı anlaştık. Ulus devletlerin kendilerini idare etmesi gerekir. Uluslar arası karar alma mekanizmalarını etkileyecek çalışmalar yapmalıyız.

İngilizce dil grubu: Yerellerde doğal kaynakların kullanımı için köylü örgütünün güçlenmesi gerekiyor. İletişimi güçlendirmemiz lazım. 2009 yılında BM’e karşı İstanbul’da küresel bir su eylemi yapalım. Gıda Egemenliğini yayacak kampanyalar örgütlemeliyiz.

Görüldüğü üzere su önerimizi sektör toplantısına da taşıyıp, eylem ajandasına girmesini sağladık.

26 Şubat 2007- saat: 14.30-16.00 – Kadın Toplantısı

Miriam: Bugün yeniden deklarasyon üzerine yoğunlaşacağız. Sonrası da eylem ajandasını konuşacağız. Mümkün olduğu kadar önerileri deklarasyona yedirmeye çalıştık. Deklarasyonun içeriğiyle ilgili temel tartışmaya sadık kaldık.

Dedi ve dünkü deklarasyonu tekrar okudu. Yerli kadınların hakları metne girdi. Birkaç küçük değişiklik yapıldıktan sonra son hali verildi. Deklarasyonunun kapanışta sunumuna ilişkin bir öneri geldi. Her kıtadan bir kadının kendi dilinde, deklarasyonun bir paragrafını okumasına karar verildi. MST’li kadınların önerisiyle deklarasyonun ikinci paragrafı bana düştü. Geriye bana kalan ise elimi yüzümü temizleyip, cici giyinip, mor işlemeli, iğne oyalı Bursa yemenimi başa dolayıp sahne almaktı.

26 Şubat 2007 – Saat: 16.00-18.00 – Ortak Değerlendirme Toplantısı

Tekrar tüm sektörler Planery’de buluştuk. Ve sırayla her sektör sonuç raporunu açıklamaya başladı.

Çiftçiler: Yeni bir ekonomik sistemi yaymaya başlamalıyız. Piyasalaştırma birçok insanı dışlıyor. Dışlananlar için yeni bir dünya ve sistem oluşturmalıyız. Dolayısıyla dışlananlar arasında ilişki kurmalıyız. Gıda egemenliği üzerine küresel bilinçlendirme kampanyası yapmamız lazım. Şirket tarımına karşı ekolojik tarımı önermemiz lazım. Esas vurgumuz yerel üretim ve tüketim topluluklarına olmalı. 2009’da İstanbul’da suyumuza sahip çıkan küresel bir eylem yapılmalıyız.

Paul: Çok başarılı bir sektör toplantısıydı. Ucuz gıda ithalatına karşı öneriler geliştirmeliyiz. Tohumdan gıda dağıtımına kadar tüm zinciri ele almalıyız.

Yerli Halklar: Sürekli ve spesifik aksiyon istiyoruz. 18 Nisan’ı köylü hareketi ilan edelim. Uluslar arası anlaşmaları zorlamalıyız. Guetemala’da gelecek Mart’ta bölgesel ağlara yönelik bir toplantı öneriyoruz. Diğer sektörlerden özellikle çiftçilerle ilişkiyi geliştirmek istiyoruz.

Balıkçılar: Biz kendi çıkarlarımızın temsil edilmesini istiyoruz. Balıkçılık yapılan yerlerin ekosisteminin korunmasına yönelik mücadele edeceğiz. Bu yerlerin özelleştirilmesine karşı mücadele etmeliyiz.

Göçebeler: Özellikle göçebeler konusunda, hakların önemine, geleneksel bilginin önemine değindik. Göçebeliğin gıda egemenliğinde önemine ve diğer sektörlerle işbirliğine davet ediyoruz.

Kentli tüketiciler: Yurttaşlar, kentliler, tüketicileri kapsayan bu grupta eylem planına yönelik yurttaşlık perspektifinin geliştirilmesinde yerel pazarların önemine değindik. Sertifikasyon sistemlerine dikkat çekilmeli. Pazardan dışlananların egemenliği için çalışmalıyız.

Katılımcı: Bu forumda gençler çok azdı. Gelecek forumda çıkar grubu olarak değil bir sektör olarak yer almak istiyoruz.

Katılımcı: Dünyada gıdanın % 80’inini kadınlar üretiyor. Kadınların gıda üretimindeki yeri sonuç belgesine eklenmelidir. Ne olursa olsun toprak reformu konusunda kadınların önemi pek ciddiye alınmıyor. Tarım reformu gündeme geldiğinde kadınların talepleri mutlaka gündeme gelmelidir.

Miriam: Kadın sorununa ilişkin burada çok söz duymuyoruz. Bizimde deneyimlerimiz ve taleplerimiz var. Yarın burada bunu size sunacağız.

Maryam politik deklerasyon taslağını okumaya başladı.

Maryam: 80 ülkeden 400 ayrı kurum ve sektörden Nyeleni Köyünde toplandık. Gıda egemenliği için bir global hareket kurmak için. Geleneksel kulübelerde yerel yemekler yiyerek Nyeleni’nin gözü önündeyiz. Çoğumuz gıda üreticiyiz ve sesimizi duyurmak istiyoruz. Tarımda ve geleneksel bilginin sahibi kadınlar ve yerel haklar için bu daha da önemli. Sağlıklı gıda üretimi, global kapitalizm ve neoliberalizm tarafından tehdit altındadır. Gıda egemenliği mücadeleyi kazanmamız için umut veriyor.

Piyasa ve tüketicilerden daha ziyade üretim ve dağıtım, üretenler tarafından ele alınmalıdır. Yerel üreticiler tarafından karar verilmiş Balıkçılık, Çiftçilik vs. Ekolojik bir sürdürebilir gıda üretimi esas alınmalı ve uygulanmalıdır.

Tohumlarımızı, toprağımızı, suyumuzu bunu üretenler tarafından korunmasını esas alıyoruz. Gıda egemenliği kadın erkek arasındaki eşitsizliği gidermelidir. Gıda egemenliğine dair kolektif aklımızı geliştirdik. İktidarımızı ve gücümüzü tekrar kazanmak için kendi vizyonumuzu geliştirmeliyiz.

Ne İçin Savaşıyoruz?

Tüm insanlık kültürüne uygun, sağlıklı gıdanın üretilmesi için, kadınların karar süreçlerine katılımının sağlanması için, insanların onur ve hayatlarını sürdürecek bir ücret kazanmaları için, ekolojik olarak toprağın, tohumun, suyun korunması için. Geleneksel bilginin çoğulluğuna inanıyoruz.

Gerçek tarım reformu; yerel halkların haklarını veren, balıkçıların ekolojik kavgasını, göçebelerin haklarını düzenleyen, tüketicilerle üreticilerin karşılıklı bağımlılığını vurgulayan, toplumsal sistemin devamlılığını sağlayan, halklarımızın karar hakkını esas alan, haklarımızın adil ve barış içinde dağıtımını sağlayan, yerel iyileştirme çalışmalarını garanti altına alan bir araç olarak çalışır. Gıda egemenliği insanların ruhsal ve fiziksel mirasına sahip çıkar. Çok uluslu şirketlere karşı bunları güvence altına alır.

Neye Karşı Savaşıyoruz?

Emperyalizme, kolonyalizme, kapitalizme, neoliberalizme, hükümetlere, çok uluslu şirketlere, Dünya Ticaret Örgütüne, Dünya Bankasına karşı savaşıyoruz.

Küresel ekonomi altında gıda sistemlerimizin çok uluslu şirketlerin hayatlarımızı hakimiyet altına almasına karşı çalışır. GDO’lu bitkiler ve hayvanlar insanların hayatlarını riske atıyor. Bunlar içerisinde yeşil-mavi, biyoyakıtlar vs. gibi yeni teknolojik gelişmelerde var. Özelleştirmeler ve gıdanın patentlenmesine, hayvancılığın özelleştirmesine karşı çıkıyoruz. Savaşlar, çatışmalara da karşıyız. Dampingle gizlenen gıda yardımına ve gıda yardımlarındaki GDO’ya karşıyız. Patentleşmeyle kadınlara, zengin çeşitliliğe, yerli topluluklara zarar verenlere karşıyız. Çatışma sonrası yeniden yapılanma programlarına, ÇED hazırlamayanlara karşıyız.

Birbirimizin mücadelesine sahip çıkarak, dayanışmaya sahip çıkarak tüm dünyadaki halkların yaratıcılığını çoğaltarak yapacağız. Dünyanın bazı insanları için kolektif eylem programımız var. Diğer topluluklarla dayanışma halinde vizyonumuzu bizimle olmayanlarla da paylaşacağız. Böylelikle Nyeleni’nin ruhu bizimle olacak.

Şimdi Gıda Egemenliği Zamanı Umudu Küreselleştirin, Mücadeleyi Küreselleştirin

Maryam deklarasyonu okuduktan sonra sıra Chavez’in gönderdiği 18 dakikalık video mesajı izlemeye gelmişti. Kendisi gelememiş bir video mesaj göndermişti. Çok heyecan vericiydi. Bir devlet başkanı bu toplantıya özel olarak bir konuşma hazırlamıştı hem de 18 dakika. Video oynamaya başladı. İki dakika sonra, şokla dinler haldeydik, Chavez amca sanki bizimle beraber forumda, toplantıların içindeymiş gibi konuya hakim ve rahat konuşuyordu. Arada bol bol Bush’a dokundurarak. Bu konuşmayı not alamadım. Zira alt yazı okumakla meşguldüm. Ama sonunda “hasta la victoria siempre”i size zevkle iletmek isterim

Bir gece daha Mali’de bitmişti. Tüm Türkiye’li ekip, yemek, banyo ve ardından Hotel Clup’ta eğlenmeye ve dansa gittik. Yemek sırasında, Brüksel’li organik çiftçi bir amca geldi ve bizim Avrupa Bölgesinde olmamız gerektiğini ve ertesi günkü toplantıya katılmamızı söyledi. Biz de seni amca şeklinde eyvallah dedik. Eğlenme kısmına gelince Türkiye delegasyonu sınıfta kaldı, erkenden yatağımıza döndük.

ALTINCI GÜN ve SON GÜN

27 Şubat 2007 – Saat: 08.30

Sabah erkenden Plenary’e gittim. Bugün bizim yani kadınların misticası vardı. Bunun için erkenden buluşup görevlerimizi tekrarladık. Bu arada yerli halkların misticası oldu. Bizimkisi öğleden sonraydı. Komite, sabah oturumlarının bölge toplantıları olacağını ve politik deklarasyonu değerlendirip eylem ajandası için son önerileri yapmamızı istediler. Bizler de bir önceki gece Brüksel’li amcanın davetine icap edip, Avrupa bölge toplantısına gittik. Ortadoğu toplantılarındaki arafta halimizden sonra anladık ki bizim yerimiz politik olarak Avrupa, kültürel olarak da fifty fifty ortadoğuymuş. J Bu arada Avrupa toplantısına giderken Lübnan’lı kızların, Bekmen’e manidar gülüşleri de unutulmayacak türdendi. Neyse dedikoduları geçip içeriğe gelince, Avrupa özellikle de doğu Avrupa ülkeleriyle benzer sorunlar yaşadığımız açığa çıktı. Onlarda da küçük çiftçinin yok olması sorunu vardı bizde de, onlarda da GDO meselesi ve patentleme vardı bizde de, onlarda da tarım arazilerinin imara açılması sorunu vardı, bizde de.. Lakin Avrupalıların biraz STK havası biraz bizi bozduysa da bir Hollandalının çıkıp Hindistan’da olduğu gibi GDO tarlalarını yakalım önermesiyle soluk aldık

27 Şubat 2007 - Saat: 12.00- Plenary

Evettt sıra bizim misticadaydı. Kadın Deklarasyonu sunulacaktı. Önce bölge raporları sunuldu. Sonra bizler deklarasyonun her bir paragrafını kendi dilimizde okuduk. İlk Mali’li kadın okudu. Sonra sıra Türkiye’deydi

İkbal: Kadınlar, tarih boyunca tarımda ve gıdada kullandığımız bilgiyi yaratmışlar ve dünyanın en yoksul ülkelerinin gıdasının % 80’ini de üretmeye devam etmektedirler. Biyoçeşitliliğin ve tohumların ana koruyucudurlar ve özellikle neoliberal cinsiyetçi politikalardan etkilenmektedirler.

Sonra kadınlar, sahnede Nyeleni’nin heykelinin ardında slogan attık.

So so solidariteAvec Les FemmesDu Monde Entier 27 Şubat 2007 - Saat:13.00- Yemek Zamanı

Öğle yemeği için buluştuğumuzda Abdullah Aysu ile Stedille görüşeceklerdi. Ben de kamera ile çekim yapacaktım. Erhan da çeviri yapacaktı. Bekmen ise Nada ile para meselesini çözecekti. J zavallı Bekmen. Bu arada Erhan ve Bekmen ilk günkü Oda arkadaşlarının Stedille olduğunu son gün öğreniyorlardı. Biz de tabii. Stedille, MST’nin önemli liderlerindendi. Hatta abartayım biraz, adam dünyanın şu anki lenin’i gibi birşeydi. Ama bizimkiler son gün “aaa bize MST şapkalarını veren adam” diyerek tanımışlardı. Böylelikle bunca oturum, bunca dersin sonunda gerçek bir eğitim daha alıyorduk ki “Lider nasıl olur” dersiydi bu. Bu liderlerin hiç biri alt üst ilişkisine girmeden herhangi bir katılımcı gibi içimizde yaşamışlardı ve de hiç biri görevini bırakıp gitmemişti. Mesela Henry yoldaş, Via Campasina’nın Başkanı, bizim 3. tema toplantısının koordinatörüydü ve konuşmasını yapıp toplantıyı terk etmedi. Sonuna kadar kalıp süreci izledi. Stedille amcamla Apo ağabeynin görüşmesi kamera kayıtlarında bulunuyor. Burada bahsetmeyeceğim ama ben Stedille amcama aşık olduğumu söyleyebilirim. Yüz hatlarındaki tüm çizgilerde kendinden bir emin hal vardı ki Zizek’ten sonra beni etkileyen ikinci kişi olduğunu itiraf etmeliyim J Ha bu arada Üzüm Sen’in kuru üzümlerini çok sevdiler. Özellikle Stedille amcam, “turco” diye seslenerek İzmir’in kuru üzümünü götürdü. Adnan ağabeyme duyrulur ki üzümü dağıtırken kendileri aklımdan geçmedi değil.

27 Şubat 2007 – Saat: 16.00 – Kapanış

Kapanış toplantısına yani törenine biz katılmadık. Gidip eşyalarımızı topladık. Artık dönüş zamanıydı. Otel’de yemek ve banyo sorununu çözdükten sonra vedalaşmalarımızı yaptık. Açıkçası hüzünlüydü. Afrika kıtasında bilmediğim bir ülkede bu kadar kendimi güvende hissediyor olmak çok güzeldi. Ve orada, kendi adıma çok mutluydum. Seni burada bırakalım geyiğini yapsalar da kıyamadılar.

27 Şubat 2007 – Saat:23.00- Bamoko Havaalanı

Tüm Avrupalı ve Ortadoğulu katılımcılarla beraber havaalanındaydık. Gider ayak ingilizcem çözüldü. Japon kökenli bir Brezilyalı forum çevirmeni olan Simoni ile inanılmaz bir sohbete daldık. İran’lılar da bizimleydiler. İran’lı kadınların “bizim ülkemizde feminist çalışmalar yasak” derken ki yüz ifadeleri hala aklımda. Kasablanka’ya indiğimizde şehre gitmek istediğimizde İran’lılar, havaalanında kaldılar. Çünkü İran’lılardan Türkiye dışında her yer vize istiyormuş. Bir hüzünle Türkiye’li grup olarak ve Simoni ile şehre, Marekeş Kapısına, tarihi kent merkezine gittik. Tarihi çarşısını gezip ufak tefek alışveriş yaptık. Dönüş ise korkunçtu çünkü az kalsın uçağı kaçırıyorduk. Uçağa binip yerimize oturduğumuzda artık yolculuğun son dört saatine girmiştik. Ve sonra İstanbul Havaalanı. Barış ve Bilge, Bekmen ve beni aldılar, Erhan’ın kardeşi de Erhan ve Apo abiyi. Bilge ve Doğan’ın evine, Afrika’nın tozunu, böceğini, toprağını beraberimizde getirmiştik ve tabii ki Doğan’ın sorduğu Afrika kokusunu da. J)Bilge yoldaş, bize çay demledi, bir de börek ve sarma yapmıştı ki sormayın. İnce belli bardakta çay içtik.

Sonuç olarak yoldaşlar, Afrika’nın kızıl topraklarında devrime giden yola bir taş konulmuştu ve biz oradaydık. Ertesi gün Barış, Stefo, Bekmen ve ben PM toplantısı için Ankara’ya yola çıktığımızda sürekli olarak bu toplantı formatını biz de uygulamalıyız diye sayıklıyorduk. Gerçi MYK olduktan sonra ne gerek var bu kadar demokrasiye, alalım kararı sonra da uygulayalım diye geyik yaptıysam da Mali ruhumuza işlemişti, bedenimiz dönse de aklımız zor döner. Bu işin garantisi yok ama yine de allah kimseyi döndürmesin yolundan. J)))

İkbal Polat


Not: Metindeki konuşma notları, Ahmet Bekmen ve Erhan Keleşoğlu’nun çevirisiyle tutulmuştur. Ben onların yalancısıyım.

* Resmi dili Fransızca olan Mali’de, halkın %80’inin konuştuğu dil olan Bambaraca’da Merhaba demektir.